Tematem IV Kongresu Kultury Regionów jest szczególny rodzaj relacji, której coraz bardziej brakuje we współczesnym świecie, choć pozornie mamy jej w nadmiarze. W istocie rzeczy otrzymujemy jednak namiastkę imitującą nieudolnie zarówno rytualne bogactwo, jak też głęboko duchowy cel owej relacji.
UWODZENIE. Chcemy zaproponować pogłębioną refleksję nad filozoficznym, a przede wszystkim kulturowym znaczeniem tego pojęcia.
Wszystko: zarówno język potoczny, jak i masowa kultura spłaszcza i wypacza istotę owej relacji, odczarowując to, co powinno pozostać czarodziejskie. Zachowanie czystości tej relacji będzie przesądzać o naszej przyszłości: czy będzie ona uwodząca, czy odwodząca.
Etymologicznie uwodzenie wywodzi się z łacińskiego se-ducere, co oznacza „wziąć na bok”, „zboczyć z drogi” - a zatem wprowadzić przestrzeń zabawy, święta. Uwodzenie buduje płaszczyznę interakcji, którą rządzi gra, wyzwanie i tajemnica. Jest ono także niezwykłą przestrzenią wolności człowieka, niedostępną dla żadnego rodzaju władzy zewnętrznej.
Dlaczego zatem w obliczu pornografizacji kultury, poprzez propagandę cielesności, uwodzenie przesunęło się na margines refleksji? Może dlatego, że prawdziwe uwodzenie jest całkowicie wolne od manipulacji? Współczesne uwodzenie jest obdarte z wszelkiej magii, jest płytkie. Następuje dewaluacja uwodzenia.
Stąd pomysł na refleksję nad uwodzeniem w kontekście tradycji, kultur rdzennych, dziedzictwa kulturowego. Bo ważne jest pytanie: czy dla przesyconych plastikową komercją współczesnych ludzi kultura tradycyjna może być zaczynem odrodzenia prawdziwych, spontanicznych więzi społecznych?
Dziedzictwo kulturowe to - według mnie - wielki, przebogaty rezerwat uwodzących wątków i bodźców. Uczy nas, jak się wzajemnie obdarowywać, buduje wspólnotę, wprowadza przestrzeń świętowania poprzez fascynujące rytuały. Pomagając oswajać lęki, oferuje jasne etyczne reguły, tworzy przestrzeń ekspresji.
Serdecznie zapraszam do dyskusji w gronie gości z Polski i Karpat o tym, jak wzmacniać uwodzicielskość kultury tradycyjnej, jak nią fascynować i zdobywać coraz szersze kręgi kontynuatorów i kreatorów. Bo dla nas, uwiedzionych dziedzictwem, powinnością i honorem jest kontynuować uwodzenie.
Leszek Zegzda
Członek Zarządu Województwa Małopolskiego
Inicjator Kongresu
LESZEK ZEGZDA